Gürcistan kültürü, ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş, Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir edebiyat geleneği ve eşsiz bir ulusal kültür barındırmaktadır. Bu özelliği güçlü bir ulusal kimlik sağlayarak tarih boyunca tekrarlanan yabancı işgali ve asimilasyon çabalarına rağmen Gürcü kimliğinin korunmasına yardımcı olmuştur.
Gürcistan büyük ölçüde geleneksel bir toplum olmasına rağmen kültürel olarak 21. yüzyılda değişime uğramaya devam ediyor. Örneğin, Gürcistan hem eğlence hem de tıbbi kullanım için esrarı yasallaştıran dünyadaki ilk ülkelerden biridir.
Gürcü alfabesinin geleneksel olarak MÖ 3. yüzyılda icat edildiği ve MÖ 284'te İberya Kralı I. Parnavaz tarafından yeniden düzenlendiği söylenir. Çoğu modern araştırma, başlangıç tarihini, en erken örneklerin bulunabileceği MS 5. yüzyıla kadar götürür.
Gürcistan'ın ortaçağ kültürü, Doğu Ortodoks Hristiyanlığı ve birçok dini adanmışlık eserinin yaratılmasını teşvik eden ve genellikle sponsor olan Gürcü Ortodoks ve Apostolik Kilisesi'nden büyük ölçüde etkilenmiştir. Bunlar arasında kiliseler ve manastırlar, ikonalar gibi sanat eserleri ve Gürcü azizlerinin menkıbeleri yer alıyordu. Ayrıca millî tarih, mitoloji ve menâkıbın birçok seküler eseri de yazılmıştır.
Ortaçağ Gürcü ikonları, Ortodoks dini sanatının en güzel eserleri arasında yer alır. Önemli örnekler şunları içerir:
Gürcü Hristiyan mimarisinin tanınmış anıtları şunlardır:
Tanınmış Gürcü ressamlar : Damiane (13. yüzyıl), Anania (15. yüzyıl), Mamuka Tavakaraşvili (17. yüzyıl), vb.
Ünlü Gürcü kuyumcu Beka ve Beşken Opizari'nin (11. yüzyıl) eserleri dünya sanatına önemli katkılardır.
Hristiyanlık öncesi dönemin önemli Gürcü edebi eserleri şunlardır:
Ortaçağ döneminden önemli Gürcü yazılı eserler şunlardır:
17. yüzyıl ve sonrasını içeren modern dönemde Gürcü kültürü büyük ölçüde Avrupa’dan gelen kültürel yeniliklerden etkilenmiştir.
Gürcü dilini baskıda kullanan ilk matbaa İtalya’da 1620 yılında kurulmuş ve Gürcistan’a ilk defa Tiflis’e 1709 yılında getirilmiştir.
Gürcistan tiyatrosu uzun bir geçmişe dayanmaktadır, en eski formu olarak bilinen "Sahioba" milattan önce 3. yüzyıldan milattan sonra 17. yüzyıla kadar var olmuştur. Gürcistan Milli Tiyatrosu 1791 yılında oyun yazarı ve diplomat olan Giorgi Avalişvili (1769-1850) tarafından kurulmuştur. Bu tiyatronun önde gelen aktörleri olarak Aleksi-Meshişvili, Davit Maçabeli, Davit Bagrationi, Dimitri Çolokaşvili ve diğerleri örnek gösterilebilir.
Tiflis'te Kafkas Müzesi 1845'te kuruldu. 1920'lerde Gürcistan Devlet Müzesi oldu. Tiflis Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu 1851 yılında kurulmuştur.
19. yüzyılda Gürcü kültürünü temsil eden en önemli sanatçılar olarak Nikoloz Barataşvili (şair), Aleksandre Orbeliani (yazar), Vahtang Orbeliani (şair), Dimitri Kipiani (yazar), Grigol Orbeliani (şair), İlia Çavçavadze (şair ve yazar), Akaki Tsereteli (şair), Aleksandre Kazbegi (yazar), Rapiel Eristavi (şair), Mamia Gurieli (şair), İakob Gogebaşvili (yazar), Simon Gugunava (şair), Babo Avalişvili-Herheulidze (aktör), Nikoloz Avalişvili (aktör), Nikoloz Aleksi-Meshişvili (aktör), Romanoz Gvelesiani (ressam), Grigol Maisuradze (ressam), Aleksandre Beridze (ressam), İvane Maçabeli (çevirmen), Okropir Bagrationi (çevirmen), Sardion Aleksi-Meshişvili (çevirmen), Harlampi Savaneli (opera şarkıcısı), Pilimon Koridze (opera şarkıcısı), Lado Agniaşvili (yerel şarkıcı), Alioz Mizandari (besteci) ve benzerleri örnek gösterilebilir.
Gürcistan’da ilk sinema Tiflis’te 16 Kasım 1896’da kurulmuştur. Gürcistan’ın ilk sinema belgeseli “Akaki Tsereteli’nin Raça-Leçhumi’ye Yolculuğu“ Vasil Amaşukeli (1886-1977) tarafından 1912’de çekilmiş, ilk uzun metrajlı filmi olan "Kristine" ise 1916’da Aleksandre Tsutsunava (1881-1955) tarafından çekilmiştir.
Tiflis Devlet Sanat Akademisi 1917'de kuruldu.
20. yüzyılda Gürcü kültürü, Sovyetler Birliği’nin yönetiminde büyük baskılara maruz kalmıştır. Rusikifasyon olarak adlandırılan Ruslaştırma siyasetine birçok Gürcü şiddetle karşı koymuştur. Gürcistan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana kültürde yeni bir diriliş oluşmuş ancak buna rağmen ülkenin ekonomik ve politik sorunlarından dolayı bu gelişmeler Sovyet sonrası dönemde yavaşlamıştır.
Gürcü mutfağı Gürcistan'a özgüdür, ancak aynı zamanda diğer Avrupa mutfaklarından ve komşu Batı Asya mutfaklarından bazı etkiler taşımaktadır. Her bir tarihi Gürcistan bölgesi kendine özgü farklı yemek kültürlerine sahiptir : Abhaz, Megrel, Kahetili, İmeretili, Svan, Pşav, Tuş, Kartlili, Gurul, Meshi, Raçalı ve Acaralı yemekleri gibi. Çeşitli et yemeklerine ek olarak Gürcü mutfağı vejeteryan yemeklerinin birçok çeşidini sunar.
Gürcü mutfağı, hem tüccarlar hem de gezginler tarafından İpek Yolu Ticaret yolu boyunca taşınan mutfak yeniliklerinin geniş etkileşiminin bir sonucudur.3 Yemek ve içkinin Gürcü kültüründeki önemi en iyi şekilde bir Kafkasya ziyafeti, ya da birçok çeşit yemeğin hazırlandığı ve buna eşlik eden büyük miktarda şarabın sunulduğu Supra'da görülebilir*.* Şarap yapımında kullanılan Gürcü otantik yeraltı kvevri kil kapları son araştırmalara göre MÖ 8. yüzyıla tarihlenmektedir. Gürcü ziyafetinde tamada çok önemlidir ve bu geleneksel vazife çok saygı duyulan bir roldür.
20.-21. yüzyıllardan bazı ünlü Gürcü kültürel şahsiyetleri şunlardır:
Rugby birliği, Gürcistan'da oynanan popüler bir takım sporudur. Rugby birliği, Gürcistan'da futboldan sonra en popüler ikinci spor olarak kabul ediliyor.
Orijinal kaynak: gürcistan kültürü. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page